Νέα έρευνα – Επιπτώσεις της φρουκτόζης στο πάγκρεας

Η φρουκτόζη είναι ένας υδατάνθρακας (μονοσακχαρίτης) που βρίσκεται σε αφθονία στη φύση (φρούτα, μέλι, αγάβη, καρύδα κλπ). Στις μεταποιημένες μορφές της αποτελεί μαζί με τη γλυκόζη την κρυσταλλική ζάχαρη (αναλογία 1:1), αλλά από τα τέλη της δεκαετίας του 1980 μπήκε στα μεταποιημένα τρόφιμα και αναψυκτικά αντικαθιστώντας τη ζάχαρη, με την περίπου καθαρή χημική μορφή του πολύ φτηνότερου σιροπιού καλαμποκιού (high fructose corn syrup).

Υπάρχει σε πολλούς η λανθασμένη αντίληψη πως η φρουκτόζη είναι υγιεινότερη επιλογή από τη γλυκόζη ή τη ζάχαρη. Η λανθασμένη αυτή αντίληψη οφείλεται είτε στο ότι η φρουκτόζη είναι η επικρατέστερη μορφή υδατάνθρακα στα φρούτα είτε γιατί έχει χαμηλότερο γλυκαιμικό δείκτη, ανεβάζει δηλαδή τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα λιγότερο από ότι η ζάχαρη.

Στην πραγματικότητα, η φρουκτόζη σε ποσότητες που ξεπερνούν τα 15-20 γραμμάρια τη μέρα προκαλεί μια σειρά προβλημάτων υγείας. Αντίθετα με τη γλυκόζη, δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο από τα κύτταρα του οργανισμού μας. Γι’ αυτό και πρέπει να μετατραπεί πρώτα σε γλυκόζη. Η μετατροπή αυτή γίνεται κυρίως στο ήπαρ, μέσα από ένα μεταβολικό δρόμο που προσομοιάζει με αυτόν του αλκοόλ. Χωρίς να μπω σε λεπτομέρειες, οι επιπτώσεις στο ήπαρ είναι δυστυχώς παρόμοιες με του αλκοόλ. Αύξηση ουρικού οξέως, αύξηση της αντίστασης στην ινσουλίνη, παραγωγή ελευθέρων ριζών και λιπώδης διήθηση του ήπατος.

Μια νέα έρευνα (https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1550413122001899 – 5/7/2022) όμως έρχεται να προσθέσει άλλη μια σημαντική αρνητική επίπτωση της φρουκτόζης. Εκτός από το ήπαρ, ένα μέρος της προσλαμβανόμενης με την τροφή φρουκτόζης μετατρέπεται σε γλυκόζη στο λεπτό έντερο. Η μετατροπή αυτή παράγει γλυκερικό οξύ που προκαλεί βλάβη στα κύτταρα του παγκρέατος που παράγουν ινσουλίνη. Κι αυτό συμβάλλει στην εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη.

Το ποσοστό της φρουκτόζης που μεταβολίζεται στο λεπτό έντερο αυξάνεται, σύμφωνα με την έρευνα, στην υψηλών λιπαρών διατροφή. Με άλλα λόγια, ο συνδυασμός ψηλών λιπαρών και φρουκτόζης προκαλεί βλάβη στο πάγκρεας και επηρεάζει την ικανότητα του να εκκρίνει ινσουλίνη.